شهرستان خوانسار

جهت مشاهده خوانسار در Google Earth كليك كنيد.
 شهرستان خوانسار با مساحتي بالغ بر 922 كيلومتر مربع در 160 كيلومتري شمال غرب استان اصفهان و درمنطقه اي كوهستاني و دره ای خوش آب و هوا قرار دارد.
شهرستان خوانسار دارای یک بخش (مرکزی) و سه دهستان 17 روستا و با جمعيتي حدود 32000 نفر مي باشد:

• بخش مركزی شهرستان خوانسار
o دهستان گلسار
o دهستان چشمه سار
o دهستان كوهسار
شهرها: خوانسار


ميزان كل اراضي شهرستان خوانسار شامل زمينهاي زراعي و باغي 9000 هكتار مي باشد كه از اين سطح 6300 هكتار زير كشت محصولات زراعي و 2700 هكتارباغ است. عمده محصولات زراعي شامل گندم ، جو ، علوفه ، سيب زميني ، حبوبات وعمده محصولات باغي شامل انگور، گردو ، بادام ، آلو وساير هسته دارها است.

منابع آبی شهرستان شامل 223رشته قنات( 85 رشته عمومي و 138 رشته خصوصي) ، 480 دهنه چشمه ، 161 حلقه چاه ميباشد.
 

موقعيت جغرافيايي و آب و هوا

خوانسار در 50 درجه و 19 دقیقه طول جغرافیایی و33 درجه و 13 دقیقه عرض جغرافیایی قراردارد و ارتفاع آن از سطح دریا 2250 متر می باشد و پوشش گیاهی متنوع که لاله‌های واژگون آن معروف هستند.از لحاظ شرایط آب وهوايي خوانسار داراي آب وهواي سرد كوهستاني با تابستانهاي معتدل ميباشد. ميزان بارندگي متوسط ساليانه 354 ميليمتر بوده كه در ده سال گذشته حداقل 140 ميليمتر و حداكثر606 ميليمتر را تجربه نموده است (بيشتر). متوسط بیشترین دمای هوای خوانسار درگرمترین ماه تابستان به ۳۱ درجه سانتی گراد می‌رسد و متوسط دمای شبانه روز در همین ماه 24 درجه سانتی گراد است.در زمستان سرمای آن دلنشین همراه با ریزش انبوه برف است.


وجه تسميه و پيشينه تاريخي

نام خوانسار به صورت خونسار بوده که به معنی چشمه‌سار است. خان، خانی و خُن در فارسی به معنی چشمه است که واژه کردی کانی (چشمه) نیز با آن هم ‌ریشه‌است. بعضی بر اين باورندكه‌خوانسار كوچك شده خوانسالار، يعنی سفره دار، سفره چی، آشپزباشی سلطان است. شماری نيز اين واژه را مخفف خون ساربان دانسته و منشاء آن را کشته شدن ساربانی در اين محل، توسط دزدان می دانند. هم چنين عده ای با توجه به اين که خان به معنی شأن عسل و به بيان ديگر مكان توليد عسل نيز می باشد، اين نام را محل توليد عسل تعبير کرده اند.

كهن ترين مداركی كه از پيشينه تاريخی خوانسار در دست است، تاريخ مهاجرت دسته‌ای از قوم يهود به خوانسار و سرگذشت آنان است كه به روزگار کوروش هخامنشی می رسد. يهوديان مهاجر به اين شهر تا پيش از ايجاد حكومت اسرائيل، در كوی جهودا يا جيدا، كه كويی در شهر كنونی است، زندگی می كردند. بعد ها اينان به اسرائيل كوچ كرده و امروزه در خوانسار، پيروان دين يهود وجود ندارد.
خوانسار پس از اسلام، در قلمرو حكومت امويان، عباسيان، ‌طاهريان، صفاريان، ديلميان، سلجوقيان، و خوارزم شاهيان قرار داشته است. در اوايل سده 7 هـ . ق مغولان اين ناحيه را گشودند و خرابی های بسيار به بار آوردند. پس از آن ها تيمورلنگ به مركز ايران، از جمله خوانسار تاخت و چپاول و كشتار زيادی كرد. خوانسار، در دوران صفوی از مراكز مهم علم، ادب و صنعت بوده است. پادشاهان صفوی توجه ويژه ای به اين ناحيه داشتنه اند و به خاطر همين توجه هنرهای دستی و كارگاهی در اين شهر گسترش يافته است. بنای مدرسه مريم بيگم صفوی از سوی همسرشاه تهماسب نيز به پيشرفت فرهنگی اين ديار افزود. در دوران قاجار خوانسار مورد توجه بوده و حاكمان بزرگی كه بعضی از آنان عنوان وزارت هم داشته اند، به حكومت خوانسار منصوب شده اند.


مکان های دیدنی و تاریخی

گلستانکوه از مناطق دیدنی شهرستان خوانسار است که در اردیبهشت ماه با لاله‌های بسیار جلوه زیبایی می‌گیرد. گلستانکوه در مسیر خوانسار به اصفهان در ۱۵ کیلومتری شهر خوانسار واقع شده‌است.

از دیگر جاذبه‌های شهر خوانسار پارک سرچشمه‌است که با چشمه‌های زیبا که از دل کوه بیرون می‌ایند همه ساله تعداد زیادی گردشگر را به خود جذب می‌کند. یکی از شهرهای مذهبی ایران با قدمت دیرینه می‌باشد. از اماکن مذهبی این شهر می‌توان به شازده احمد، امامزاده سید صالح، بابا ترک و بابا پیر اشاره کرد. این شهر دارای محلات زیادی می‌باشد که از جمله موریزان، شیرک، ارسور.وادشت، پایتخت -بیدهند- سونقان- چهار باغ و... می‌باشد.

خوانسار زادگاه مشاهیر هنری، ادبی و مذهبی بسیاری بوده که از آنها می‌توان به استادان آواز ایران محمودی خوانساری و ادیب خوانساری اشاره کرد، اشرف الکتاب خوانساری از خوشنویسان بنام متولد این شهرستان بوده است. در طول تاریخ علما و فقهای بزرگی از این دیار بر خواسته و پرچم دار جهان تشیع بوده اند که می‌توان به حضرات آیات عظام :آیت الله سید احمد خوانساری ، آیت الله سید محمد تقی غضنفری خوانساری،آیت الله سید محمد تقی اسدی خوانساری،آیت الله علوی، آیت الله نجفی خوانساری،آیت الله صفایی خوانساری و آیت الله ابن الرضا اشاره کرد و همچنین در حال حاضر یکی از استوانه‌های مرجعیت شیعه که از دیار خوانسار پا به عرصه گیتی نهادند مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمد هادی غضنفری خوانساری مدظله العالی (صاحب کتاب کبیر مصادر الاجتهاد و مبانی الاسنباط عند الامامیه)می باشند. حاج رجبعلی نصیری خوانساری قدیمی ترین داروساز و صاحب اوّلین داروخانه در خوانسار است که در سال 1285 هجری شمسی متولد و در سال 1376 دار فانی را وداع گفته است.
عزاداری ایام محرم از ویژگی های منحصر به فرد شهرستان خوانسار است.در این ایام صد ها هزار نفر از تهران و سایر شهرها به خوانسار سفر می‌کنند تا در این مراسم که از 6 محرم آغاز شده و تا 12 محرم ادامه دارد شرکت کنند.صدها اسب و صدها شتر جهت برگزاری مراسم نمادین ویژه خوانسار که توسط دهها هیئت عزاداری برگزار می‌شود به شهر منتقل می‌گردند.جمعیت خوانسار حدود 32 هزار نفر است که در ایام عزاداری محرم احتمالا 300 الی 400 هزار نفر مسافر نیز به آن افزوده می‌شود.
صادرات اين شهر عسل، خشكبار، فرش، ميوه، چوب، گز و سيب زمينی است.
 

اشتغال

مرم شهرستان خوانسار به كارهای كشاورزی و پرورش زنبور عسل مشغول اند. كشاورزی بيشتر آبی است. محصول محلی اين شهرستان تهيه شيرينی (گز) است.دراين شهرستان ‌پرورش‌گاو، گوسفند، بز و طيور نيز وجود دارد. ناحيه خوانسار از مراکز مهم پرورش زنبور عسل درايران بوده و زنبورداری در اين ناحيه چندين سده پيشينه دارد.

روغن كشی از دانه های روغن مانند: بزرک، خشخاش، كرچک، منداب و…از ديرباز در خوانسار رواج داشته و عصار خانه های بزرگ به شيوه سنتی وجود داشته است. دانه های روغنی را نخست حرارت داده و در زير گردونه های بزرگ سنگی به وزن حدود ده تن، كه با اسب يا استر يا گاوميش می چرخد، خرد كرده، سپس در زير فشار اهرمی كه آن را شاه تير نامند، روغن كشی می شود. روغن هايی كه به دست می آمده، در گذشته به مصرف سوخت روشنايی و رنگ می رسيده، ولی امروزه به دليل رقابت كارخانه ها و نداشتن مصرف روشنايی، اين هنر اهميت گذشته را ندارد. تفاله هايی كه پس از روغن كشی بر جای می ماند و به كنجاله سرشناس است بهترين كود بوده و برای نيرومند ساختن كشت زارهای تنباكو به كار می رود و بخشی از آن ها نيز در زمستان به مصرف خوراكی دام ها می رسد. هنر فرش بافی از گذشته با بافت فرش های محلی رواج داشته است. فرش های ويسی و ساروق با نقشه شاه عباسی بافته می شود. در سال های اخير، فرش ها از روی نقشه های جديد مورد پسند اروپاييان با رنگ های ثابت بافته می شوند.

در گذشته كه صنعت نساجی ساده بوده، پارچه ها در گونه های قدک، متقال و… به رنگ سفيد بافته می شد. برای بافت پارچه های رنگی و نقش دار، كارگاه های رنگرزی و چيت سازی، در نقاط گوناگون داير بوده است. يكی از اين محل ها، سرچيتگاه، در شهر خوانسار بوده و هم چنين بازار ويژه ای برای اين هنر وجود داشته است.

 

معرفي زین العابدین بن محمدتقی اصفهانی
زین العابدین بن محمدتقی اصفهانی معروف به اشرف‌الکتاب از استادان مسلم خط نسخ در سده سیزدهم هجری و از خوشنویسان در بار ناصرالدین شاه قاجار بود. او لقب اشرف‌الکتاب را از او دریافت کرد. به همین سبب برخی از آثارش را "سلطانی" رقم یا امضاء می‌کرد.
او شاگرد آقامحمود اصفهانی بود و از روی خط احمد نیریزی بسیار مشق کرده بود و نامش را به بزرگی یاد می‌کرد. اشرف الکتاب در دوره طولانی زندگانیش شاگردان بسیار تربیت کرد که یکی از آنان سید محمد بقا بوده است. او حدود یکصد سال زیسته و به قولی در ۱۲۹۶ ه‍.ق و در منابعی به سال ۱۳۰۰ هجری قمری در اصفهان درگذشت.